Otobüsle yurtiçi ve/veya uluslararası ticari veya hususi yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere B Türü yetki belglerinden birisi verilir. B türü belgeler taşıma muhteviyatına göre üç türe ayrılır. B1 yetki belgesi: ticari ve tarifeli olarak yapacaklara, B2 yetki belgesi: ticari ama tarifesiz yapacaklara, B3 yetki belgesi, hususi taşımacılık faaliyetinde bulunarak, kendi personelinin taşımasını yapacaklara verilir.
B türü belge almak için gerekli şartlar nelerdir?
B türü belgelere kaydedilecek taşıtlardan, asgari kapasiteyi sağlayacak sayıda özmal otobüsün ilk başvuru ve faaliyet süresince 10 yaşından büyük olmaması şarttır. Asgari kapasite sağlandıktan sonra (şart sağlanmaya devam edecek) 10 yaşından büyük araç eklenebilir.
B1 yetki belgesi için başvuranların en az, otobüs cinsi ticari özmal taşıtlarla toplam 150 adet koltuk kapasitesine ve 100.000 Türk Lirası sermaye veya işletme sermayesine sahip olmaları şarttır. Eklenecek araçların şoför dahil en az 25 koltuk kapasitesine sahip olmalıdır.
B2 yetki belgesi için başvuranların en az, otobüs cinsi özmal taşıtlarla toplam 90 adet koltuk kapasitesine ve 50.000 Türk Lirası işletme sermayesine sahip olmaları şarttır.
B3 yetki belgesi için başvuranlardan, 1 adet özmal otobüse sahip olmaları şarttır. Şahıslardan vergi mükellefi olması aranmaz. Araçlar ticari yolcu nakli veya hususi yük nakli olabilir. Diğer belgelerden farklı olarak odaya kayıtlı olma mecburiyeti yoktur. Yine bir başka fark olarak B3 belgesine otomobil cinsi araç ve sözleşmeli her hangi bir araç kaydedilemez. Araçlar belge sahibi adına tescilli olmak zorunludur.
B1 ve B2 belgelerine otomobil eklenebilmektedir. Otomobillerin eklenebilmesi için;
1) Özmal olarak tescilli olması,
2) 2.900 cm3 silindir hacminden büyük olması,
3) İlk müracaatta 1 yaşından, faaliyeti boyunca da 3 yaşından büyük olmaması,
4) Belgede kayıtlı özmal otobüs sayısının yarısından fazla olmaması,
5) Kaydedilecek taşıt sayısının 10 adedi geçmemesi,
6) Kaydedilecek taşıtların imalat tarihinden sonra tadilat görmemiş olması istenilmektedir. Ayrıca, bu taşıtlar asgari kapasite hesabında ve kiralık taşıt kullanım oranlarında dikkate alınmadığı gibi uluslararası faaliyetlerde kullanılamamaktadır. B3 belgesine ise otomobil cinsi araç kaydedilememektedir.
Sözleşmeli Araç Kaydedilir mi?
B3 belgesine sözleşmeli araç eklenememektedir. Araçların özmal olması gereklidir. Ancak B1 ve B2 yetki belgesine Özmal taşıt sayısının yarısını geçmemek üzere ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş sözleşmeli taşıtlar kaydedilebilir. Gerek B1 gerekse B3 belgesinde kayıtlı her özmal küçük otobüs (minibüs) ve otobüs için, aynı cinsten küçük otobüs (minibüs) ve otobüs cinsi taşıt sözleşmeli olarak eklenebilir. (örn 20 münibüs özmala karşılık 10 minibüs veya 20 otobüs özmala karşılık 10 otobüs)
Hat sayısı Ve kurallar
B1 belgesi tarifeli bir belge olduğundan belge sahiplerinin tarife belirtme uyması gibi mecburiyetleri vardır. B1 yetki belgesi sahiplerine uluslararası ve/veya yurtiçi tarifeli taşımalarda kullanabileceği kayıtlı taşıtların karşılayacağı kadar taşıma hattı verilir. Düzenlenen hatlar, seferlerin doluluk oranları ve verimliliği gözetilerek uzatılır, azaltılır veya kaldırılır.
B1 yetki belgesi sahiplerinin, bir yerleşim yerine veya bir ülkeye, yapacağı birden fazla sefer için, faaliyette bulunacağı taşıma hattının mesafesi, taşıt belgesinde kayıtlı taşıt sayısı, sefer başına ortalama yolcu sayısı, doluluk oranı ile mola, ara duraklar ve/veya gümrükte geçen süreler de dikkate alınarak günlük, haftalık ve/veya aylık toplam sefer sayısı belirlenir. Yetki belgesi sahibine verilmiş hat sayısı ile bu hatlardaki seferleri karşılayacak taşıt sayısının kaybedilmesi halinde, mevcut taşıt sayısına göre yapabileceği hat ve sefer sayısının yeniden belirlenmelidir. Hat sayısı Bakanlıkça belirlenmektedir.
B1 belgesi sahiplerine yurtdışı taşıma hattı verilebilmesi için; taşıma gerçekleşecek ülkede yerleşik bir firma ile karşılıklı olarak kullanacakları taşıma hatları için imzalanmış ve her iki ülkenin resmi makamlarınca onaylanmış bir anlaşmanın Bakanlığa sunulması gereklidir. Belge sahiplerine verilen taşıma hatlarında yapılacak seferlere karşılık, izin verilen sefer sayısına dahil edilmeden, yabancı menşeili firmanın da, aynı hat için aynı sayıda sefer yapmasına izin verilir.
B1 yetki belgesi sahipleri, anlaşma yaptıkları yabancı menşeili firmanın yapacağı taşıma sonucunda, ülkemizdeki mevzuata olan aykırılıklardan ve ortaya çıkacak mağduriyetlerden de sorumludurlar. Anlaşma yaptıkları yabancı menşeili firmalar; yetki belgesi sahibiyle yaptıkları yolcu taşıma anlaşmasına istinaden verilmiş hatta belirtilen kalkış, ara durak ve varış noktalarını da, ülkesinden getirdiği yolcuları Türkiye sınırları dahilinde yalnızca indirmek için, Türkiye’den götüreceği yolcuları da, yalnızca bindirmek için kullanabilir.
B2 yetki belgesi eki taşıt belgesinde kayıtlı taşıtın/taşıtların yurtiçine girdiği tarihten itibaren 48 saat geçmedikçe veya Ulaştırma Bakanlığınca özel izin düzenlenmediği sürece, aynı taşıtların yeniden yurtdışına çıkışlarına izin verilmez.
B1 belgesi sahiplerinin, en az birer adet üst düzey yönetici ve orta düzey yönetici B2 belgesi sahiplerinin, en az birer adet orta düzey yönetici türü mesleki yeterlilik belgesine sahip olmaları veya bu nitelikleri haiz kişiyi istihdam etmeleri gereklidir. Yetki belgesi düzenlenmesine müteakip 6 ay MYB den muafiyet uygulanır. 6 ay sonrasında myb olmayanlara “her 30 günde bir uygulanmak üzere” idari para cezası düzenlenir.(2020 yılı ceza ücreti 1.083 TL)