Ülkemiz sınırları içerisinde karayoluyla gerek yük gerekse yolcu taşımacılığı yapan yerli veya yabancı motorlu veya motorsuz araçların yüklerine ilişkin sınırlar ve tartı, boyut ölçüm ve toleransları Ulaştırma Bakanlığınca çıkartılan bir Yönetmelikle belirlenmektedir. Araçların yapısal parametreleri bu yönetmeliğe uygun olmak zorundadır.
Araçların yüklü veya yüksüz olarak karayoluna zarar veren ağırlığın altında olması ve karayolu güvenliğini bozmaması istenmektedir. Bu bağlamda araçların uyması gereken karayolu yapısına zarar vermeden güvenle seyredebilecekleri ağırlık ve boyutları aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
Genişlik
| Araçların azami genişliği | 2,55 metre |
| Frigorifik taşıtların yalnız frigorifik yapılarında | 2,60 metre |
| Belediyelere ait troleybüsler | 2,65 metre |
Yükseklik
| Araçların azami yüksekliği | 4,00 metre |
Uzunluk
| Otobüs dışındaki motorlu araçlarda | 12,00 metre |
| Römorklarda | 12,00 metre |
| İki dingilli otobüslerde | 13,50 metre |
| İkiden çok dingilli otobüslerde | 15,00 metre |
| Yarı römorklu araçlarda | 16,50 metre |
| Mafsallı (Körüklü) otobüslerde | 18,75 metre |
| Römorklu otobüslerde | 18,75 metre |
| İki römorklu katarlarda | 22,00 metre |
Azami ağırlıklar
| Dingil ağırlığı en çok; | |
| Tahriksiz tek dingilde | 10 ton |
| Tahrikli tek dingilde | 11,5 ton |
Dingil ve dingil grubu ağırlıkları
| İki dingilli motorlu araçlarda aks grubu ağırlığı en çok; | |
| Dingiller arası mesafe 1m’den az ise (d<1m) | 11,5 ton |
| Dingiller arası mesafe 1 m ile 1.3 m arası ise (1 m ≤ d< 1.3 m) | 16 ton |
| Dingiller arası mesafe 1.3 ile 1.8m arası ise (1.3 m ≤ d< 1.8 m) | 18 ton |
| Dingiller arası mesafe 1.3 m ile 1.8 m arası ise (1.3 m ≤ d< 1.8 m) (Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onay Yönetmeliği veya Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğinde belirtilen şartlarla) | 19 ton |
| İki dingilli römork ve yarı römorklarda aks grubu ağırlığı en çok; | |
| Dingiller arası mesafe 1m’den az ise (d<1m) | 11 ton |
| Dingiller arası mesafe 1 m ile 1.3 m arası ise (1 m ≤ d< 1.3 m) | 16 ton |
| Dingiller arası mesafe 1.3 ile 1.8m arası ise (1.3 m ≤ d< 1.8 m) | 18 ton |
| Dingiller arası mesafe 1.8 m veya daha büyük ise (1.8 m ≤ d) | 20 ton |
| Üç dingilli aks grubu ağırlığı en çok; | |
| Dingiller arası mesafe 1.3 m veya daha az ise ( d ≤ 1.3 m) | 21 ton |
| Dingiller arası mesafe 1.3 m ile 1.4 m arası ise (1.3 m < d ≤ 1.4 m) | 24 ton |
Toplam ağırlıklar
| İki dingilli motorlu araçlar ve römorklarda | 18 ton |
| Üç dingilli motorlu araçlarda (Tahrikli dingilin, çift lastikle ve havalı süspansiyon sistemi ile veya 97/27/AT Yönetmeliğinde tanımlandığı gibi eşdeğer kabul edilen bir süspansiyon sistemi ile donatılmış olduğu veya her bir tahrikli dingilin çift lastikli olduğu ve her bir dingilin azami ağırlığının 9,5 tonu aşmadığı durumlarda 26 tondur.*) | 25 ton
(26 ton*) |
| Üç dingilli yarı römorklu araçlarla mafsallı otobüslerde | 28 ton |
| Dört dingilli motorlu araçlarda | 32 ton |
| Dört dingilli römorklu ve yarı römorklu araçlarda | 36 ton |
| Dört dingilli yarı römorklu araçlarda yarı römork dingil grubu ağırlığı 20 ton olan araçlarda | 38 ton |
| Beş veya daha çok dingilli yarı römorklu veya römorklu katarlarda | 40 ton |
| 40 ft. boyutunda ISO Konteyner taşıyan iki veya üç dingilli yarı-römorka sahip üç dingilli motorlu araçlarda | 44 ton |
Gereklilikler
Uluslararası yük ve yolcu taşımacılığına ilişkin konulardaki ikili ve çok taraflı anlaşma hükümleri ile savaş hali, sıkıyönetim, olağanüstü hal ve doğal afet durumlarında uygulanacak hükümler hariç araçların imal tarihine bakılmaksızın yukarıda belirtilen boyutlar ve ağırlıklar uygulanır.
Araçlarda taşıma sınırı üstünde yolcu taşınamaz, taşıtların tescil belgelerinde belirtilen azami yüklü ağırlıklar aşılamaz, bu ağırlıklar aşılmamış olsa bile azami dingil ağırlıkları aşılacak şekilde yükleme yapılamaz, Karayolu yapısı ve kapasitesi ile trafik güvenliği bakımından tehlikeli olabilecek tarzda yükleme yapılamaz, tehlikeli ve zararlı maddeler, gerekli izin ve tedbirler alınmadan taşınamaz, ağırlık ve boyutları bakımından taşınması özel izne bağlı olan eşyalar gerekli izin alınmadan taşınamaz, gabari dışı yük yüklenemez, taşınan yük üzerine veya araç dışına yolcu bindirilemez, Karayoluna değecek, düşecek, dökülecek, saçılacak, sızacak, akacak, kayacak, gürültü çıkaracak şekilde yükleme yapılamaz, her çeşit yolda ve yolun her eğiminde, aracın ve yükün dengesini bozacak, yoldaki bir şeye takılacak ve sivri çıkıntılar hasıl edecek şekilde yükleme yapılamaz, sürücünün görüşüne engel olacak, aracın sürme güvenliğini bozacak ve tescil plakaları, ayırım işaretleri, dur ve dönüş ışıkları ile yansıtıcıları örtecek şekilde yükleme yapılamaz, aracın boyunu önden 1 metre, arkadan 2 metre aşacak, kasanın sağ ve sol yanından taşacak şekilde yükleme yapılamaz, çeken ve çekilen araçlarla ilgili şartlar ve tedbirler yerine getirilmeden araçlar çekilemez, ağırlık ve boyut kontrol mahallerinde işaret, ışık, ses veya görevlilerin dur ikazına uyulması zorunludur. Yukarıda belirtilen kurallara uymayanlar hakkında; Karayolları Trafik Kanununda belirtilen miktarlarda idari para cezası düzenlenir.
Ağırlık ve boyut kontrolünü yapmaya, Bakanlığın yetkilendirdiği Bakanlık personeli ile Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının sınır kapılarındaki birimleri ve belediyelerin denetim birimleri yetkilidir. Azami yüklü ağırlığın % 20‘den fazla aşılması halinde fazla yük, Karayolları Trafik Kanununa göre uygun hale getirilmeden aracın yola devam etmesine denetimle görevli olanlar tarafından izin verilmez.
Taşıma sınırı üstünde yolcu taşıyanlar hakkında idari para cezaları uygulandıktan sonra bütün sorumluluk ve giderler araç işletenine ait olmak üzere fazla yolcular en yakın yerleşim biriminde indirilir.
Yolcu ve eşya taşımalarında kullanılan araçların her yılın 1 aralık ile 1 nisan tarihleri arasında kış lastiği kullanmaları zorunludur. Hava şartlarının gerektirmesi halinde söz konusu tarih aralığındaki süre Bakanlıkça 1 ay artırılabilir. Belirtilen süre içerisinde kış lastiği kullanmayan araçların lastiklerini uygun hale getirebilecekleri en yakın yerleşim birimine kadar gitmelerine denetimle görevli olanlar tarafından izin verilir.
Uluslararası taşımalarda yabancı plakalı araçların yukarıda belirtilen kuralları ihlal etmeleri halinde; idari para cezası düzenlenir ve verilen idari para cezalarının ilgili mercilere ödenmesi sağlandıktan sonra bu araçların yola devam etmelerine izin verilir.
