Tehlikeli malların taşınmasında gönderen, taşıyıcı, alıcı, yükleyen, dolduran, ambalajlayan, boşaltan ve tank konteyner operatörü tarafları oluşturmaktadır. Düzenlenen yetki belgesi işletmenin yaptığı iş doğrultusunda bir veya yukarıda belirtilen tarafların tamamını kapsayabilir.
İşletmenin yaptığı iş noktasında her faaliyeti için ayrı ayrı sorumluluğu ve görevi vardır. Bununla birlikte tüm taraflar genel emniyet önlemlerini almak, uygulamak ve ilgili alanlarındaki bütün olaylara ADR ‘nin belirttiği zorunluluklara uymak zorundadır.
Tehlikeli malların taşınması sırasında yer alan taraflar, öngörülebilir tehlikelerin doğası ve kapsamına bağlı olarak zarar ve yaralanmadan uzak durmak ya da gerekirse etkilerini azaltmak için uygun önlemleri almalıdır. Kamu güvenliğini tehlikeye sokacak acil bir risk oluştuğunda taraflar hemen acil servislerine haber vermeli ve harekete geçmek için gereken bilgi için ulaşılabilir durumda olmalıdır.
Gönderen
Tehlikeli malların ADR mevzuatına uygun şekilde sınıflandırılmış ve yetkilendirilmiş olmasını sağlanmalıdır. Sevkiyat prosedürleri ile sınırlı ve istisnai miktarlara ilişkin olarak tehlikeli malların listesi, özel hükümleri ve muafiyetleri belirten Adr Bölüm 5.4’teki ve Bölüm3’teki tabloların zorunluluklarını göz önünde bulundurarak, taşıyıcıya gerekli bilgi ve verileri izlenebilir bir formu ve gerekirse taşıma için gerekli belgeleri ve taşıma sırasında bulundurulan belgeleri (yetkiler, onaylar, bildiriler, sertifikalar, vs) istenildiğinde yetkililere ibraz edilmek üzere hazır bulundurulmalıdır.
ADR tanımlarına uygun şekilde onaylanmış, taşınacak maddelerin taşınmasına uygun ve ADR’de tanımlanan işaretleri taşıyan ambalajları, büyük ambalajları, orta boy hacimli konteynerleri (IBC’ler) ve tankları (tankerler, sökülebilir tanklar, tüplü gaz tankerleri, ÇEGK’ler, portatif tanklar ve tank konteynerler) kullanılmalı, sevkiyat araçlarının ve gönderme kısıtlamalarının zorunluluklarına uyulmalıdır.
Boş, temizlenmemiş ve gazı boşaltılmamış tankların (tankerler, sökülebilir tanklar, tüplü gaz tankerleri, ÇEGK’ler, portatif tanklar ve tank konteynerler) ve ya boş, temizlenmemiş araçların ve büyük ve küçük yığın konteynerlerin bile uygun olarak işaretlenmiş ve etiketlenmiş olduğundan ve boş, temizlenmemiş tankların kapalı olduklarından ve doluymuş gibi sızdırmaz olduğundan emin olunmalıdır.
Gönderen kimse diğer tarafların hizmetlerini kullanıyorsa (ambalajlayıcı, yükleyici, doldurucu, vb.), sevkin ADR zorunluluklarını sağladığından emin olmak için gerekli tedbirleri almalıdır. Gönderen üçüncü bir taraf için çalıştığında, üçüncü taraf taşınacak tehlikeli mallar hakkında madde göndereni yazıyla bilgilendirmeli ve yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için ihtiyaç duyduğu bütün bilgi ve belgeleri sağlamalıdır.
Taşıyıcı
Taşınacak tehlikeli malların taşımasının ADR uyarınca onaylanmış olduğunu, tehlikeli malların taşınması ile ilgili ADR’de öngörülen tüm bilgilerin taşınmadan önce gönderene sağlandığını, taşıma ünitesinde kanunda öngörülen belgelerin olduğunu veya kâğıt belgeler yerine elektronik bilgi işlem (EDP) veya elektronik veri değişimi (EDI) yöntemleri kullanılıyorsa, bu verilerin kağıt belgelere eşdeğer olacak biçimde taşıma sırasında bulunduğunu, taşıyıcı araçlarda ve yüklerde görsel olarak belirgin bozukluk, sızıntı veya çatlak, eksik teçhizatı olup olmadığını, tankerlerin, tüplü gaz tankerlerinin, sökülebilir tankların, portatif tankların, tank konteynerlerin ve ÇEGK’lerin bir sonraki testinin geçerlilik tarihinin geçmediğini, araçların olması gerekenden daha fazla yüklenmediğini, tanımlanmış tehlike etiketleri ve işaretlerinin araçlara iliştirildiğini, yazılı talimatlarda sürücü için tanımlanan teçhizatın araçta olduğunu temin etmek zorundadır.
Bu hususlar, ilgili durumlarda taşıma belgeleri ve eşlik eden belgeler esas alınarak, aracın veya konteynerın uygun olduğunda yükün görsel olarak muayene edilmesi suretiyle gerçekleştirilmelidir.
Malların taşınmasının Adr kapsamında onaylanmış olduğu, araçların olması gerektiğinden fazla yüklenmemiş olduğu, tehlike etiket ve işaretlerinin araçlara iliştirilmiş olduğu ve ilgili tüm belgelerin diğer taraflarca temin edilmiş olması halinde taşıyıcı bu bilgi ve belgelere güvenebilir. Adr uyarınca her hangi bir ihlal söz konusu olduğunda taşıyıcı malları sevkiyata, durum düzeltilene kadar, göndermemelidir.
Yolculuk boyunca, taşıma işleminin güvenliğini tehlikeye sokacak bir ihlal gözlemlenirse, trafik güvenliği, sevkiyatın güvenli bir şekilde dolaşımının engellenmesi ve halk güvenliği göz önünde bulundurularak, sevkiyat olabildiğince çabuk bir şekilde durdurulmalıdır. Taşıma işlemi sadece gönderilen madde mevcut düzenlemelerle uyum içindeyse devam ettirilebilir. Yolculuğun geri kalanından sorumlu yetkili kurum(lar) taşıma işleminin devam etmesi için onay verebilir.
Alıcı
Alıcı zorlayıcı nedenler olmadıkça tehlikeli maddelerin kabulünü ertelememekle ve boşaltma işlemi tamamlandıktan sonra kendisiyle ilgili ADR zorunluluklarının yerine getirildiğini onaylamakla yükümlüdür. Konteynerler kullanılıyorsa, bu onayın ADR zorunluluklarına ilişkin bir ihlali açığa çıkarması halinde alıcı, taşıyıcıya konteyneri sadece ihlal giderildikten sonra iade etmelidir. Alıcı diğer tarafların hizmetlerinden yararlanırsa (boşaltıcı, temizleyici, dezenfekte hizmeti vb.), ADR’nin yukarıdaki zorunluluklarına uyulduğundan emin olmak için uygun tedbirleri almalıdır.
Yükleyici
Yükleyici tehlikeli malları taşıyıcıya sadece tehlikeli mallar ADR’ye göre onay aldıysa teslim edebilir. Yükleyici ambalajlanmış tehlikeli malları veya temizlenmemiş boş ambalajları taşıma için teslim ederken ambalajların zarar görüp görmediğini kontrol etmelidir. Yükleyici zarar görmüş ambalajları, özellikle sızdırmaz olmayanları ve tehlikeli maddeyi sızdıran veya sızdırma riski taşıyan ambalajları zarar giderilene kadar teslim etmemelidir. Bu yükümlülük boş, temizlenmemiş ambalajlar için de geçerlidir.
Yükleyici tehlikeli malları araca, büyük ya da küçük konteynere yüklerken, yükleme ve elleçlemeye ilişkin özel koşullara, tehlikeli malları konteynere yükledikten sonra belirtilen (Adr Bölüm 5.3) tehlike işaretleri koşullarına, yükleyici ambalajları yüklerken, araç ya da büyük konteynerdeki tehlikeli malları göz önünde bulundurarak karışık yükleme yasaklarına ve yiyeceklerin, diğer tüketim maddelerinin ya da hayvan yemlerinin ayrılmasıyla ilgili zorunluluklara uymalıdır.
Ambalajlayıcı
Ambalajlama koşullarını veya karışık ambalajlama koşullarını ilgilendiren zorunluluklara ve ambalajları taşıma için hazırladığında, ambalajların işaretlenmesi ve etiketlenmesini ilgilendiren zorunluluklara uymak zorundadır.
Doldurucu
Tankları doldurmadan önce tankların ve teçhizatlarının teknik olarak yeterli olduğunu, tankerlerin, tüplü gaz tankerlerinin, sökülebilir tankların, portatif tankların, tank konteynerlerin ve ÇEGK’lerin bir sonraki test için sürelerinin dolmadığını tespit etmeli ve sadece doldurulacak tanklarda taşınmasına izin verilen tehlikeli malları tanklara doldurmalıdır. Doldurucu tankı doldururken, bitişik kompartımanlardaki tehlikeli malları ilgilendiren zorunluluklara uygun hareket etmelidir.
Doldurucu tankı doldururken, doldurulan madde için maksimum izin verilebilir doldurma derecesini veya izin verilebilir maksimum litre başına içeriklerin kütlesini gözlemelidir. Dolumu yaptıktan sonra bütün kapakların kapalı durumda olduğundan ve sızıntı olmadığından, doldurduğu tankın dışında tehlikeli dolum maddelerinin artıklarının yapışmadığında ve tehlikeli malları dökme halinde taşıma için hazırlarken, belirtilen turuncu plakaların, afişlerin veya etiketlerin, yüksek sıcaklık maddelerinin ve çevreye tehlikeli maddelerin işaretleri ile birlikte tankların, araçların, büyük ve küçük konteynerlerin üzerine zorunluluklara uygun şekilde takıldığından emin olmalıdır.
Doldurucu tehlikeli malları dökme halinde taşıma için hazırlarken, belirtilen turuncu plakaların, afişlerin veya etiketlerin, yüksek sıcaklık maddelerinin ve çevreye tehlikeli maddelerin işaretleri ile birlikte tankların, araçların, büyük ve küçük konteynerlerin üzerine zorunluluklara uygun şekilde takıldığından emin olmalıdır.
Tank konteyner/portatif tank operatörü
Yapı, teçhizat, testler ve işaretlemeler ile ilgili zorunluluklara uygunluğu temin etmeli, gövdelerin ve teçhizatlarının bakımının, normal işletme koşullarında, tank-konteyner/portatif tankın bir sonraki incelemesine kadar ADR zorunluluklarına uygun şekilde gerçekleştirildiğinden emin olmalıdır.
Gövde veya gövde teçhizatının güvenliği, tamir, değişiklik veya bir kaza durumunda azalma eğilimi gösterdiğinde ayrıntılı şekilde kontrol etmelidir.
Boşaltıcı
Ambalaj, konteyner, tank, MPÜB, ÇEGK veya araç üzerindeki bilgiler ile taşıma belgesindeki ilgili bilgileri karşılaştırarak doğru maddelerin boşaltıldığını, boşaltma öncesinde ve esnasında, ambalajların, tankın, aracın veya konteynerin boşaltma işlemini tehlikeye sokacak şekilde zarar görüp görmediğini kontrol etmek. Böyle bir durum olduğunda, gerekli önlemler alınana kadar boşaltmanın gerçekleşmediğini araştırarak tespit etmelidir.
Tankın, aracın veya konteynerin boşaltılmasının hemen sonrasında, boşaltma işlemi sırasında tankın, aracın veya konteynerin dışına yapışmış tehlikeli kalıntıları temizlemeli ve valfların kapandığından emin olmalı ve açık yerleri incelemeli, araçların ve konteynerlerin temizliği ve dezenfekte edilmesi ile ilgili olarak öngörülenlerin yerine getirildiğinden, konteynerler bir kere tamamıyla boşaltıldığında, temizlendiğinde ve dezenfekte olduğunda, Adr Bölüm 5.3 uyarınca, artık üzerinde tehlike işaretlerini taşımadığından emin olmalıdır. Boşaltıcı diğer tarafların hizmetlerinden yararlanırsa (temizleyici, dezenfekte hizmeti vb.), ADR zorunluluklarına uyulduğundan emin olmak için uygun tedbirleri almalıdır.Boşaltma ile ilgili tüm zorunluluklara uymak zorundadır. (Boşaltma işi çıkarma, boşaltma ve tahliye işlemlerini kapsar )
