Yetki belgesi el değişimi karayolu taşıma yönetmeliğine göre sınırlandırılmıştır. Her ne kadar yönetmelikte yetki belgesi devri yapılamaz diye madde eklenmiş olsa da bu maddenin akabinde bazı el değiştirme işlemlerinin devir olarak değerlendirilmeyeceği belirtilmiştir.
Tüzel kişilerde (şirket) şirket birleşimi veya sahip değişikliği dışında belge devri mümkün değildir. Gerçek kişilerde (şahıs) ise anne, baba, çocuk, eş, kardeşlere ve ortağı olduğu şirkete yetki belgesi devri mümkündür. Bunların haricinde 3. kişilere yetki belgesi devredilemez.
Belge sahibi gerçek kişilerin taşıma işini bırakması neticesinde belge için ödenen paranın geri alınamaması bir süre sonra belgenin iptal edilmesi büyük bir sorun oluşturmaktadır. Genelde belge sahipleri böyle bir durumda belgelerini iptal ettirmektedirler. Bir kısmı ise bu işi yapan veya yapmak isteyen anne, baba, çocuk, eş ve kardeşlere belgeyi devrederek fayda sağlama yoluna gitmektedir.
Her ne kadar gerçek kişilerin sahip oldukları belgelerin 3. kişilere devri mümkün olmasa da ortak olduğu şirketlere belgesini devretmesi mümkündür. Şirkette en az %25 ortaklığı bulunan kişilerin belgeleri istemeleri halinde şirkete devredilebilmektedir. Devir esnasında şirket sadece kaydedilecek araçlar için taşıt kartı ücreti (2015 yılı her araç için 90 TL) ödeyecektir.
Yetki belgesi almak isteyen şirket yetki belgesini iptal etmek isteyen şahsı firmasına ortak yaparak belgesinin kullanması mümkündür. Yönetmeliğe göre belgenin şirkete devri için şahsın en az %25 hisseye sahip olması gereklidir. Firma ortaklığı işlemi “limited şirketlerde” 1000-1500 TL arası bir meblağa mal olduğu göz önüne alınırsa, K2* ve K1* gibi ortaklığa alma ve ortaklıktan çıkarma giderleri belge ücretinden fazla olan yetki belgeleri için bu yolun mantıklı olmadığı görülecektir. 9 685 TL olan K2 ve 19 372 TL olan K1 belgeleri gibi ortaklık işlemlerinin belge fiyatından fazla olan belgeler için ortak alınarak daha az ücrete belge sahibi olunabilmektedir. Diğer taraftan belge sahipleri de belgelerini iptal ettirmek yerine şirkete devrederek bir miktarda olsa belgeden para kazanabileceklerdir.
Belge devrinde dikkat edilecek hususlar
Belgenin devredilebilmesi için belgenin iptal konumuna gelmemiş olması lazımdır. Belge için istenilen şartların kaybedilmesi halinde iptal işlemi başlatılır. İptal işlemi başlatılmamış olma bile belge devri veya belgede başka bir işlem yapılamaz. Sehven yapıldığında ise yanlışlık fark edildiğinde, devredilmiş olsa bile, belge iptal edilecektir.
Belgeler için farklı şartlar istense de iptal konusunda şartları, araç/tonaj şartı ve diğer şartlar diye ikiye ayırmak mümkündür. Belge için istenilen araç şartı kaybedildiğinde toplamda 540 gün içerisinde araç şartı yeniden sağlanmalıdır. (K1 şahıs 30 ton, K1 şirket 110 ton, C1 1 araç şartına/tonajına sahip olmalıdır) Örnek vermek gerekirse, şahıs aracını satalı 500 gün geçmiş ve sonra araç alarak şartı sağlamış olsun. Sonra araç alarak araç/tonaj şartını sağlasın. Bir daha araç sattığında 40 gün içerisinde araç şartını sağlamalıdır. Eğer belge sahibi bu şekilde toplamda 540 gün araç şartını sağlamamış olsun belgesi iptal edilecek ve belge devri söz konusu olmayacaktır.
Kimi belgelerden için faaliyet belgesi, sermaye, vergi mükellefiyeti, oda kaydı, yer / alan genişliği gibi farklı şartlar istenmektedir. (K1 belgesi için oda kaydı, M2 belgesi için 400 m2’lik yükleme boşaltma için alan)Araç/tonaj şartından farklı olarak bu şartların (vergi mükellefiyetinin sonlanması, oda kaydının iptali v.s.) kaybedilmesi halinde işlemin yapıldığı tarihten başlamak üzere 90 gün içerisinde kaybedilen şart sağlanmalıdır. Sağlanmaması durumunda belge iptal edilecek ve devir işlemi yapılamayacaktır.
Belge devirleri esnasında belge için istenilen şartların sağlanmış olması zorunludur. İstenilenler devir esnasında sağlanmamışsa belge devri yapılamaz. 2013 yılı öncesinde istenilen şartların sağlanması için 1 sene süre verilmekteydi. Yapılan değişiklik ile şartların devir esnasında sağlanması mevzuata eklendi.
Belge devri esnasında araç satışı, araç üzerindeki değişiklikler gibi belge sahiplerinin bildirmesi zorunluluğu olan değişikliklerin 60 gün içerisinde ilgili Ticaret Odası veya Bölge Müdürlüğüne bildirilmemesi halinde her geç yapılan bildirim için 5 uyarma (2015 yılı karşılığı 450 TL) ile para cezasıyla karşılaşılacağının unutulmaması gerekmektedir. Uyarma cezası verildikten sonraki 90 gün içerisinde uyarma cezası ödemeden belge yenileme veya devir yapılamadığından 90 günlük süre dolmamışsa verilen ceza ödenmek zorunda kalınacaktır. 90 günü doldurmamış uyarma cezası varsa belge devri için yapılan masraf artacaktır.
Ulaştırma Bakanlığınca verilen tüm belgeler veriliş tarihinden itibaren 5 yıl geçerlidir. Belge sahipleri 5 inci yıl son 60 günden başlayarak yenileme süreci başlar. Bitiş tarihini takip eden 270 gün belge ücretinin %5 i, 271 ile 540 ıncı güne kadar belge ücretinin %25 i ile yenileme yapar. 540 günden sonra belge yenileme hakkı kaybedilir. Her ne kadar geçerlilik tarihi sonrası yenileme hakkı tanınmış olsa da bu hak ile faaliyette bulunabileceği anlamına gelmemektedir. Yenilenmeyen belgeler geçersiz hale gelir, yani iptal olur. Belge devri ile 5 yıllık süre yeniden verilmez. Belge geçerlilik tarihi ilk sahibinin aldığı tarihten başlar. Örneğin, Eylül 2010 yılında yetki belgesi alan bir kişi belgesini şirkete devrettiğinde şirketin belge geçerliliği Eylül 2015 tarihinde bitecektir. Böyle bir durumda şirket Eylül 2015 tarihinde belgesini yenilemelidir.
Kimi yetki belgesi için istenilen şartlar birisi de bazı suçlardan adli sicil kaydının olmaması şartıdır. Kaçakçılık, dolandırıcılık, dolanlı iflas, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı, kaçak insan taşımacılığı veya ticareti, hırsızlık, rüşvet suçları ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu ile 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü olan bir kişi belge alamaz. Aynı durum şirket yöneticisi, ortağı veya varsa dışarıdan atanmış şirket müdürleri içinde istenmektedir. Belirtilen suçlardan sabıkalı bir kişi belge alamayacağı gibi mevcut belgesi varsa belge iptal edilecektir. Sabıkalı kişinin belgesini şirkete devretmesi mümkün değildir.
Tüm bunlar değerlendirildikten ve belge sahibi ile anlaştıktan sonra firmaya ortak alınarak belge devri yapılabilir. Belgenin devredilmesinin ardından herhangi bir süre çalışma zorunluluğu olmadığından kişi ortaklıktan çıkarılabilir. Böylece daha az masraf ile belge sahibi olunurken belge sahibi kişilerde bir miktar para kazanabilir. Belgesini şirkete devretmek isteyen veya şahıstan belge almak isteyenler aşağıdaki bilgileri mutlaka bilmelidir/bildirmelidir. Ki masraf yapmaya değip değmeyeceği hemen anlaşılabilsin.
Dikkat edilmesi gerekenler:
Belge Türü:
Belge Geçerlilik (Bitiş)Tarihi:
Tonaj-Araç Şartı/Diğer Şartlar Kaybedildi mi? :
Şart Kaybı Süresi:
Uyarma Cezası:
Uyarma Cezası Verilme Tarihi:
Sabıka Kaydı Var Mı?:
